Debata oxfordzka w bibliotece? Ależ oczywiście! Dzięki akcji realizowanej wspólnie przez wydawnictwo Zysk i S-ka, Fundację Forum Obywatelskiego Rozwoju oraz Fundację Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego pod hasłem „Wolność, czujesz to?”, 11 kwietnia w galerii Biblioteki Publicznej w Gryfowie Śląskim, punktualnie o godz. 11.00 rozpoczęła się burzliwa, parlamentarna debata, której nie powstydziłyby się parlamenty „starych demokracji europejskich”. Jej uczestnikami byli uczniowie I klasy Technikum Informatycznego przy Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Gryfowie Śląskim. Dyskusji przysłuchiwali się nauczyciele tej szkoły oraz pracownicy biblioteki.
Wypisane na flipczarcie niedokończone zdanie „Wolność to dla mnie...” było trafionym zaproszeniem do dyskusji. Okazało się, że wolność dla uczestników spotkania to m.in: wybór, swoboda, świadomość, pełnoletność, samodzielność, ale także zabawa, muzyka, bezpieczeństwo, internet, zdrowie. Na prośbę marszałka debaty uczestnicy odpowiadali szybko, bez zastanowienia, dzięki czemu odpowiedzi były często zaskakujące. Wzruszającym momentem była chwila, gdy jeden z młodych ludzi mocnym głosem stwierdził „Wolność to Polska”.
Młodzież została zaznajomiona nie tylko z zasadami odbywania debaty oxfordzkiej, ale przede wszystkim, ze znaczeniem idei wolności i obywatelskości we współczesnym społeczeństwie. Wstępem do debaty było zapoznanie uczniów z najbardziej inspirującymi fragmentami wstępu do antologii „Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów” autorstwa prof. Leszka Balcerowicza.
Żeby wprowadzić nieco luźniejszy nastrój zaproponowano młodzieży wysłuchanie kilkuminutowego nagrania na temat wolności z serii „Dzieci wiedzą lepiej”. W tej atmosferze intelektualnego fermentu uczestnicy debaty przeorganizowali salę, a następnie poprzez aklamację wybrali temat dyskusji „Cisza nocna od godz. 21.00”. Uczestnikom spotkania poprzez losowanie przypisane zostały do odegrania różne role społeczne. Broniący tezy zajęli miejsca po prawej stronie, oponenci po przeciwnej. Pośrodku zasiadła publiczność.
W trakcie debaty z ust młodych ludzi padały niezwykle dojrzałe i nośne argumenty. Przykładowymi argumentami za wprowadzeniem ciszy nocnej po 21.00 były: „zapobieganie postępującej demoralizacji młodych ludzi” oraz „zapobieganie spadkowi wydajności umysłowej uczniów dzień”.
Niespodziewanym spuentowaniem naszej dyskusji była spontaniczna wymiana zdań pomiędzy jej uczestnikami, w trakcie której odwoływali się do nieznanych im przecież czasów z tzw. poprzedniej epoki, w której poddawano obywateli rygorom i ograniczeniom, takim jak m. in. stan wojenny. Młodzież posługiwała się argumentami znanymi nie tylko z dotychczasowej nauki szkolnej, głównie na lekcjach historii i WOS , ale także odwoływała się do swoistych przekazów rodzinnych....Ten fragment spotkania uwiarygodnił znaczenie wolności dla młodych ludzi, przecież jeszcze nie do końca ukształtowanych pod względem mentalnym, ale także nie potrafiących jeszcze wykreować wyrazistych wzorców i postaw społecznych. Tzw. dorosła widownia emocjonalnie reagowała na burzliwą dysputę. Zakończeniem gryfowskiej debaty oxfordzkiej było głosowanie.
W efekcie „zwyciężyły” argumenty przeciw wprowadzeniu ciszy nocnej po 21.00. Po wyciszeniu emocji uczestnicy spotkania przedstawili kilkanaście oryginalnych pytań na oczekiwane spotkanie z prof. Leszkiem Balcerowiczem. W wyniku głosowania zwyciężyło pytanie „Co warto studiować, żeby nie skończyć na zmywaku?”. Nie trudno zauważyć, że pytanie to było odzwierciedleniem sytuacji ekonomicznej młodego pokolenia, wynikającej z faktu, iż znacząca część absolwentów szkół i wyższych uczelni ma trudności ze znalezieniem pracy. Uczniowie podkreślali wręcz nieuchronność podjęcia emigracji zarobkowej, co w ich mniemaniu jest także przejawem wolności w podejmowaniu nieograniczonych życiowych decyzji. Paradoksalnie, takie dojrzałe przemyślenia uczestników spotkania skwitowały podstawowy przekaz przedsięwzięcia zaproponowanego przez prof. Balcerowicza, czyli potrzebę zdobywania wiedzy na temat idei liberalnych.
Młodzież, rozochocona debatą zaproponowała żeby spotykać się częściej i odbywać w podobnej formule rozmowy na inne nurtujące ją problemy. Z rozmowy z nauczycielem historii i opiekunem grupy wiemy, że zamierza on korzystać z książki „Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów” podczas zajęć z wiedzy o społeczeństwie ponieważ uważa, że może być ona inspiracją dla młodych ludzi oraz narzędziem pomocnym w zrozumieniu problemów wolności.
Marzena Wojciechowska
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Gryfów Śląski
Galeria zdjęć
Fot.: Paweł Rubaj
